Η ξεκάθαρη και αυστηρή απάντηση του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, στο προκλητικό ζήτημα που έθεσε την Δευτέρα στα Τίρανα, η Αλβανίδα ομόλογός Όλτα Τσάσκα -για «περιουσίες Τσάμηδων στην Ελλάδα» και «άρση εμπόλεμου»- παρουσιάζεται έντονα σε σημερινά ρεπορτάζ των αλβανικών ΜΜΕ.

Οι δηλώσεις Τσάσκα, μαρτυρούν πως η κυβέρνηση Ράμα συνεχίζει να χρησιμοποιεί το ανύπαρκτο θέμα των Τσάμηδων, τόσο για ψηφοθηρικούς λόγους όσο και για πίεση προς την ελληνική πλευρά και τη συνεχή υπενθύμιση της Αθήνας για σεβασμό των δικαιωμάτων της ελληνικής εθνικής μειονότητας στην Αλβανία. Η Αλβανίδα Υπουργός Εξωτερικών έθεσε το ζήτημα των Τσάμηδων με τον Νίκο Δένδια να απαντά ότι για την Ελλάδα δεν τίθεται θέμα, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι σε αντίθετη περίπτωση η Αθήνα θα το συνδέσει με την ενταξιακή πορεία της Αλβανίας στην Ε.Ε.

Αν και για το θέμα του «νόμου περί εμπολέμου» ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών εμφανίστηκε έτοιμος να συζητηθεί με στόχο την κατάργησή του, έβαλε στον «πάγο» κάθε προσπάθεια των Τιράνων να θέσουν άμεσα ή έμμεσα θέμα Τσάμηδων. «Οι διμερείς μας σχέσεις έχουν αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό, που η διατήρηση του «νόμου περί εμπολέμου» αποτελεί έναν αναχρονισμό και θα πρέπει να απαλειφθεί. Και σε αυτό νομίζω ότι συμφωνήσαμε ότι πρέπει να εργαστούμε ώστε οι εσωτερικές διαδικασίες για την κατάργησή του να ολοκληρωθούν το συντομότερο δυνατό» δήλωσε συγκεκριμένα ο Νίκος Δένδιας, τονίζοντας στη συνέχεια : «Βεβαίως, θέλω να είμαι ειλικρινής μαζί σου.

Αυτό σημαίνει συζήτηση επί πραγματικών ζητημάτων, δηλαδή ζητημάτων που η ελληνική πλευρά αποδέχεται ότι υφίστανται και όχι επί ζητημάτων που η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι δεν υφίστανται. Και βέβαια, η οποιαδήποτε προσπάθεια δημιουργίας και συζήτησης μη υπαρκτών ζητημάτων φοβούμαι ότι θα έχει συνέπειες σε πολλαπλά επίπεδα, π.χ. την ανάγκη της Ελλάδας να θέσει ζητήματα που αφορούν και τη δική σας ενταξιακή πορεία». Προκλητική ανακοίνωση συλλόγου και κόμματος Τσάμηδων Πριν από τη συνάντηση Δένδια – Τσάσκα στα Τίρανα, ο εθνικιστικός σύλλογος «Τσαμουριά» και το ακροδεξιό κόμμα PDIU, που διατηρεί δύο έδρες στην αλβανική βουλή, με κοινή ανακοίνωση, ζήτησε από την αλβανική κυβέρνηση να θέσει επιτακτικά μια σειρά από θέματα προς την ελληνική πλευρά.

«Η επίσκεψη του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στα Τίρανα αποτελεί μια καλή ευκαιρία για την αλβανική κυβέρνηση να συζητήσει και να βάλει σε τροχιά επίλυσης, ζητήματα που έχουν μείνει άλυτα εδώ και χρόνια» αναφέρει η προκλητική ανακοίνωση, παρουσιάζοντας τα θέματα που θα πρέπει να τεθούν προς την Αθήνα και αποκαλώντας προκλητικά «Τσαμουριά» την ελληνική περιοχή της Ηπείρου .

Συγκεκριμένα : Κατάργηση του «Νόμου περί εμπολέμου» που διατηρεί η Ελλάδα σε ισχύ με την Αλβανία από το 1940, δηλαδή τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που : «θα ανοίξει τον δρόμο για τα προβλήματα ιδιοκτησίας για τους Αλβανούς πολίτες της Τσαμουριάς και όχι μόνο. «Επίλυση του προβλήματος των Τσάμηδων που προκύπτει ως υποχρέωση από του νόμου 7839 του 1994 (περί «Κήρυξης της 27ης Ιουνίου ως Ημέρας Γενοκτονίας κατά των Αλβανών της Τσαμουριάς) και Ψήφισμα της Βουλής της Αλβανίας το 2004 («Για τη διευθέτηση του ζητήματος της Τσαμουριάς και άρσης του εμπολέμου»)» Στην ανακοίνωση τονίζεται προκλητικά πως : «To θέμα των Τσάμηδων από ιστορική και νομική πλευρά, όσο και ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτελεί υποχρέωση της αλβανικής κυβέρνησης, η οποία απορρέει από δεσμευτικές αποφάσεις του αλβανικού κοινοβουλίου», ενώ παράλληλα ζητάει από την Ελλάδα να προχωρήσει άμεσα στην αναγνώριση του Κοσόβου.

Τα εγκλήματα των Τσάμηδων Οι Τσάμηδες ήταν αλβανικό φύλο στην περιοχή της Ηπείρου, που είχαν εξαιρεθεί της αναγκαστικής ανταλλαγής με την Τουρκία μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και τη Συνθήκη της Λωζάνης το 1923. Κατά τον Β΄ Π.Π. συνεργάστηκαν στενά με τις δυνάμεις του Άξονα, αντιμετωπίζοντας ως «ελευθερώτριες» τις ιταλικές και γερμανικές -στη συνέχεια- δυνάμεις κατοχής, με τις οποίες συνεργάστηκαν μαζί τους σχηματίζοντας ένοπλα τμήματα που έδρασαν στο πλευρό τους κατά του ελληνικού πληθυσμού. Η ηγεσία τους μάλιστα -το Συμβούλιο Αλβανικής ∆ιοίκησης (KSILA) με επικεφαλής τον Μαζάρ Ντίνο— πρωτοστάτησε στις εκτελέσεις σημαντικών προσώπων της τοπικής κοινωνίας, στην Παραμυθιά και σε άλλες περιοχές της Θεσπρωτίας. Ο αριθμός των Ελλήνων στη λίστα των θυμάτων της θηριωδίας Γερμανών και Τσάμηδων την περίοδο 1941-1944 ξεπερνάει τους 500 σύμφωνα με πρόχειρες εκτιμήσεις.

Σε μια έκθεση υπηρεσίας του υπουργείου Εσωτερικών τον Ιανουάριο του 1948 αναφέρονται τα ονόματα 516 ανθρώπων που εκτελέστηκαν, εννέα που απήχθησαν από Τσάμηδες, καθώς και εκατοντάδες συγκεκριμένες περιπτώσεις ληστειών, αρπαγών και καταστροφών κινητής και ακίνητης περιουσίας από ένοπλες τσάμικες ομάδες. Η βία των Τσάμηδων κατά των Ελλήνων αποσκοπούσε αποκλειστικά και μόνο στην πολιτική και πολιτισμική απόσχιση της Θεσπρωτίας από το ελληνικό κράτος και την ένωσή της με την Αλβανία στο πλαίσιο των υποσχέσεων του Βερολίνου προς το φιλοναζιστικό καθεστώς των Τιράνων για τη «νέα τάξη πραγμάτων» στα Βαλκάνια εφόσον νικητής του πολέμου θα αναδεικνύονταν οι ∆υνάμεις του Αξονα. Η ηγεσία των Τσάμηδων, έχοντας την υποστήριξη της στρατιωτικής μηχανής των Ιταλών αρχικά, και των Γερμανών στη συνέχεια, επιχείρησαν με μεθόδους εθνοκάθαρσης να αφανίσουν τον ελληνικό πληθυσμό της Θεσπρωτίας, στοχεύοντας αρχικά στα πρόσωπα που αποτελούσαν την ηγεσία του τόπου.

Η αρχή έγινε το 1942 με τη δολοφονία του νομάρχη Θεσπρωτίας Γεώργιου Βασιλάκου και συνεχίστηκε με δολοφονίες προκρίτων στα χωριά του Φαναρίου και στην Παραμυθιά. Μέχρι την τελευταία στιγμή το KSILA του Μαζάρ Ντίνο και η συντριπτική πλειοψηφία των Τσάμηδων ήταν απόλυτα ταυτισμένοι με τους Γερμανούς, ακόμη και όταν ξεκίνησε να διαφαίνεται η νίκη των συμμάχων, πιστεύοντας ότι θα πετύχουν αν όχι την ένωση της Θεσπρωτίας με την Αλβανία, την αυτονόμηση της περιοχής εντός των ελληνικών συνόρων. Μετά την κατάρρευση της ναζιστικής Γερμανίας η συντριπτική πλειοψηφία των Τσάμηδων επέλεξε να ακολουθήσει μαζικά τα γερμανικά υποχωρούντα στρατεύματα προς τη γειτονική Αλβανία μέσω Σαγιάδας και Κονίσπολης, και να εκκενώσει την περιοχή φοβούμενη αντίποινα από τους Ελληνες.

Οι Αλβανοί του Ενβέρ Χότζα, ωστόσο, δεν επεφύλαξαν και την καλύτερη υποδοχή στους φιλοναζιστές Τσάμηδες. Εκτέλεσαν τον Ντίνο ως συνεργάτη των Γερμανών και εκτόπισαν πολλούς από αυτούς στα βάθη της Αλβανίας. Μετά την απελευθέρωση το Ειδικό ∆ικαστήριο ∆ωσίλογων των Ιωαννίνων εκδίκασε και εξέδωσε μέχρι το 1948 1.700 και πλέον καταδικαστικές αποφάσεις για τα εγκλήματα των Τσάμηδων στη Θεσπρωτία. Ως συνέπεια των αποφάσεων αυτών, και με αποφάσεις του ελληνικού κράτους, από τους καταδικασθέντες αφαιρέθηκε η ελληνική ιθαγένεια και η περιουσία τους δημεύτηκε. Οι κατά καιρούς προσπάθειες των Τσάμηδων να διεκδικήσουν τις δημευθείσες περιουσίες τους, με προσφυγές ακόμη και σε ευρωπαϊκά δικαστήρια, δεν είχαν θετικό αποτέλεσμα λόγω της ελληνικής και ευρωπαϊκής νομολογίας για τους δωσίλογους του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η υπουργός Εξωτερικών με σπουδές στις ΗΠΑ Η 43χρονη Αλβανίδα υπουργός Εξωτερικών Όλτα Τσάσκα, είναι από το 2009 βουλευτής του Σοσιαλιστικού Κόμματος και μία από τους στενούς συνεργάτες του πρωθυπουργού Έντι Ράμα. Διετέλεσε υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας και Νεολαίας από τον Μάρτιο του 2017 έως τον Αύγουστο του 2017 και υπουργός Άμυνας από τον Σεπτέμβριο του 2017 έως τον Δεκέμβριο του 2020. Σπούδασε και έλαβα πτυχίο στις πολιτικές επιστήμες και τις διεθνείς σχέσεις από το Πανεπιστήμιο Clark της Μασαχουσέτης των ΗΠΑ, με άριστα, καθώς και MPA. Πριν από την ενασχόλησή της με την πολιτική, η Τσάσκα συμμετείχε ενεργά σε ΜΚΟ που προωθούσαν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη χρηστή διακυβέρνηση, καθώς και την ισότητα των φύλων. Εργάστηκε για τρία χρόνια ως λέκτορας πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης στα Τίρανα. Εξελέγη βουλευτής το 2009 με το Σοσιαλιστικό Κόμμα στην περιφέρεια Κορυτσάς, ενώ διετέλεσε μέλος της προεδρίας του κόμματος και πρόεδρος του Φόρουμ των Σοσιαλιστών Γυναικών.