Οι εξελίξεις στο θέμα του «πολέμου των Εκκλησιών» είναι ραγδαίες και αλλάζουν το status quo στην εκκλησιαστική και γεωπολιτική «γειτονιά» των Βαλκανίων καθώς, σύμφωνα με εκκλησιαστικές πηγές, συνδυάζονται και με την κατάσταση στο μέτωπο της Ουκρανίας και τον ρόλο που επιδιώκει να αναλάβει ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος με το σχέδιο για την περιώνυμη «Τρίτη Ρώμη». Είναι σαφές ότι ο χάρτης των Ορθοδόξων Εκκλησιών, μετά την Ουκρανία, αναδιατάσσεται και στα Βαλκάνια, ενώ η Εκκλησία της Ελλάδος, που βεβαίως δεν επηρεάζεται, αλλά, αντιθέτως, ίσως απαλλαγεί και από τον σφετερισμό των Σκοπίων που είχαν δημιουργήσει δική τους Επισκοπή Πολυανής με την ονομασία που φέρει η ελληνική μητρόπολη Πολυανής και Κιλκισίου.

Η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου να δεχθεί σε ευχαριστιακή κοινωνία τη μέχρι τώρα σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων, αναγνωρίζοντας ουσιαστικά την Εκκλησία της Βόρειας Μακεδονίας με την ονομασία Αρχιεπισκοπή Αχρίδος και Αρχιεπίσκοπο τον Στέφανο θέτει «φρένο» στις αλυτρωτικές βλέψεις των Σκοπίων και αφήνει στον Πατριάρχη Σερβίας Πορφύριο τον διοικητικό έλεγχο, δηλαδή τον κυριαρχικό ρόλο, στη νέα Εκκλησία, και ενώ σημειωτέον υφίσταται ήδη σε αυτήν και έτερος Προκαθήμενος, ο Μητροπολίτης Σκοπίων Ιωάννης.

Το πρώτο συλλείτουργο του Αρχιεπισκόπου Αχρίδας με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, σύμφωνα, με δημοσίευμα στην ιστοσελίδα της Βορείου Μακεδονίας religija.mk, θα πραγματοποιηθεί την ημέρα της Πεντηκοστής, την Κυριακή 12 Ιουνίου, στο Φανάρι, ενώ ενδιαφέρον θα έχει, εφόσον τελικώς αυτό επιβεβαιωθεί, εάν θα συμμετάσχει στο πατριαρχικό συλλείτουργο και Πατριάρχης Σερβίας Πορφύριος. Όπως επισημαίνουν έγκυρες εκκλησιαστικές πηγές αν γίνει αυτό τότε ο κ. Στέφανος θα πρέπει να μνημονεύσει και το όνομα του Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφανίου, καθώς ο Οικουμενικός Πατριάρχης μνημονεύει τους Προκαθημένους όλων των Ορθοδόξων Εκκλησιών, μεταξύ των οποίων ακόμα και τον Πατριάρχη Κύριλλο, χωρίς ωστόσο να ισχύει και το αντίστροφο, καθώς ο τελευταίος δεν μνημονεύει τον Οικουμενικό Πατριάρχη.

Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος αναμένεται να έρθει στην Ελλάδα στις 27 Μαΐου, προκειμένου να επισκεφθεί και το Αγιον Ορος, ενώ την ίδια ώρα θέτει τις ουκρανικές κοινότητες της διασποράς στην Αυστραλία υπό την ποιμαντορία του Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας Μακαρίου, στέλνοντας σαφέστατο μήνυμα από την μία άκρη του κόσμου έως στην άλλη ότι όλα αυτά ανήκουν στη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου και δεν αμφισβητούνται από κανέναν.

Η Εκκλησία της Ελλάδος από την αρχή της εισβολής στην Ουκρανία αναφέρθηκε στον ρόλο του Πατριάρχη Μόσχας, επισημαίνοντας ότι δεν μπορεί να δικαιολογεί τον πόλεμο, καταδικάζοντας την στάση του.

Που το πάνε οι πρώτες τοποθετήσεις από Ρωσία και Βουλγαρία

Επίσημη αντίδραση του Πατριαρχείου Σερβίας που είναι και αρμόδιο για τα διοικητικά της νέας Εκκλησίας της Αχρίδας, για την αναγνώριση της Εκκλησίας της Βόρειας Μακεδονίας, δεν έχουν γίνει.

Το Πατριαρχείο Μόσχας απάντησε πρώτο πριν από το Πατριαρχείο της Σερβίας, ότι «η θέση της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας θα λάβει πρώτα απ’ όλα υπόψη τις προσεγγίσεις αυτού του προβλήματος της Σερβικής Εκκλησίας, στην οποία εξακολουθούμε να αναγνωρίζουμε αποκλειστικά κανονικά δικαιώματα στη Βόρεια Μακεδονία» όπως δήλωσε ο Αντιπρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, Πρωθιερέας Ιγκορ Γιακιμτσούκ, στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων RIA Novosti.

Οι Ρώσοι εξάλλου διεκδικούν την πρωτοκαθεδρία μεταξύ των Ορθοδόξων Πατριαρχείων και την ηγεμονία στην Ορθόδοξη εκκλησία, χωρίς όμως αυτή να εδράζεται επί των κανόνων των ιερών κανόνων της Εκκλησίας. Όπως εκτιμούν κορυφαίοι εκκλησιαστικοί παράγοντες οι κινήσεις του Πατριάρχη Κυρίλλου, αποτελούν μέρος του σχεδίου της Ρωσίας του Πούτιν για τον έλεγχο, όχι μόνο χωρών της οποίες θεωρεί ότι πρέπει να έχει υπό την επιρροή της αλλά και συνολικά της Ορθόδοξης Εκκλησίας σε βάρος των πρεσβυγενών Πατριαρχείων. Πρωταγωνιστικό πρόσωπο παραμένει ο Πατριάρχης Μόσχας και πασών των Ρωσιών Κύριλλος, ο οποίος δεν είναι το «παπαδοπαίδι» του Πούτιν, όπως τον αποκάλεσε ο Πάπας Φραγκίσκος αλλά εταίρος του ρώσου προέδρου και ιδεολογικός υποστηρικτής της ρωσικής επιχείρησης κατά της Ουκρανίας.

Πρώτες τοποθετήσεις, ήρθαν από τον Νικολάι Μπαλασόφ Πρωθιερέα και αντιπρόεδρο του τμήματος εξωτερικών εκκλησιαστικών σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, ο οποίος μιλώντας στο ρωσικό πρακτορείο TASS, είπε ότι η αναγνώριση της Εκκλησίας της Βόρειας Μακεδονίας από την Κωνσταντινούπολη, ήταν “μια κατάφωρη εισβολή με πολιτικά κίνητρα, στην αρμοδιότητα της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας”.

Ο Μητροπολίτης Λόβετς Γαβριήλ από το Πατριαρχείο Βουλγαρίας μιλώντας στη βουλγαρική ιστοσελίδα BNT, είπε ότι “το Οικουμενικό Πατριαρχείο, δεν έχει περισσότερα δικαιώματα από οποιαδήποτε άλλη Ορθόδοξη Εκκλησία”. Για να τονίσει: “η Εκκλησία της Βόρειας Μακεδονίας, βρίσκεται στη δικαιοδοσία της Σερβίας από τη δεκαετία του 1920, και αναγνωρίζεται από όλες τις Ορθόδοξες Εκκκλησίες ανά τον κόσμο.

Η απόφαση από το Φανάρι και η Επισκοπή Πολυανής

Με την απόφαση αυτή ο Οικουμενικός Πατριάρχης δέχεται σε κοινωνία την Εκκλησία των Σκοπίων, δηλαδή την αναγνωρίζει και παύει αυτή να είναι σχισματική , ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι της δίνει και Αυτοκεφαλία αλλά ότι η συγκεκριμένη Εκκλησία με την επίσημη ονομασία πλέον Αρχιεπισκοπή Αχρίδος, και μάλιστα χωρίς δυνατότητα χρήσης του όρου Μακεδονία ή παραγωγών του υπάγεται στη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Θρόνου. Τα διοικητικά καθήκοντα τα αφήνει στην Εκκλησία της Σερβίας, δημιουργώντας στην ουσία τετελεσμένα μετά την κίνηση του Πατριάρχη της Σερβίας Πορφύριου να παρευρεθεί στο τέλος της περασμένης εβδομάδας, σύμφωνα με τον Religija.mk, σε συνάντηση με εκπρόσωπο της Εκκλησίας της Βορείου Μακεδονίας. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο θα συνεχίσει να ενδιαφέρεται για την πρόοδο και σταθερότητα της εκκλησιαστικής οντότητας της Αχρίδος, όπως την αποκαλεί.

Στην περίπτωση της νέας αυτής Εκκλησίας, όπως επισημαίνουν έγκυροι εκκλησιαστικοί παράγοντες έχουμε το σύστημα ένα κράτος μία Εκκλησία, δηλαδή δεν θα γίνουν πολλές Μητροπόλεις αλλά ολόκληρο το κράτος της «Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας» θα περιλαμβάνει την Αρχιεπισκοπή Αχρίδας, με Αρχιεπίσκοπο τον Μητροπολίτη Στέφανο. Σημειώνεται εξάλλου ότι τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκε στην Βόρεια Μακεδονία Επισκοπή Πολυανής που ουσιαστικά σφετερίζεται την ομώνυμη Μητρόπολη της Εκκλησίας της Ελλάδος Πολυανής και Κιλκισίου. Όλα αυτά με την απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου τερματίζονται.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται σε σχετικό ανακοινωθέν της αρχιγραμματείας της Αγίας και Ιεράς Συνόδου, το Οικουμενικό Πατριαρχείο «Ἀναγνωρίζει ὡς ὄνομα τῆς Ἐκκλησίας ταύτης τό “Ἀχρίδος” (νοουμένης τῆς περιοχῆς τῆς δικαιοδοσίας αὐτῆς μόνον ἐντός τῶν ὁρίων τῆς ἐπικρατείας τοῦ κράτους τῆς Βορείου Μακεδονίας), ὡς ὑπεσχέθη ἐγγράφως πρός τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον καί ὁ Προκαθήμενος αὐτῆς, ἀποκλείουσα τόν ὅρον “Μακεδονική”καί οἱοδήτι ἄλλο παράγωγον τῆς λέξεως “Μακεδονία”».

Ρωσοσερβικός «άξονας» στην Εκκλησία

Μετά την απόφασή του Οικουμενικού Πατριαρχείου που προχώρησε στην αναγνώριση της Εκκλησίας της Βόρειας Μακεδονίας με την ονομασία Αρχιεπισκοπή Αχρίδος το Πατριαρχείο Μόσχας απάντησε πρώτο πριν από το Πατριαρχείο της Σερβίας, ότι «η θέση της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας θα λάβει πρώτα απ’ όλα υπόψη τις προσεγγίσεις αυτού του προβλήματος της Σερβικής Εκκλησίας, στην οποία εξακολουθούμε να αναγνωρίζουμε αποκλειστικά κανονικά δικαιώματα στη Βόρεια Μακεδονία» όπως δήλωσε ο Αντιπρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, Πρωθιερέας Ιγκορ Γιακιμτσούκ, στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων RIA Novosti.

Το Φανάρι με την απόφαση του δέχεται σε κοινωνία την Εκκλησία των Σκοπίων, δηλαδή την αναγνωρίζει και παύει αυτή να είναι σχισματική. Τα διοικητικά καθήκοντα τα αφήνει στην Εκκλησία της Σερβίας, δημιουργώντας στην ουσία τετελεσμένα και προλαμβάνοντας τις εξελίξεις.

Ικανοποίηση στα Σκόπια για την αναγνώριση

Ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Ντιμίταρ Κοβάτσεφσκι, σε ανάρτησή του σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έγραψε «Με την απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου εισερχόμαστε σήμερα στην ορθόδοξη οικογένεια όλων των τοπικών εκκλησιών. Η εν λόγω απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η οποία μας αναγνωρίζει ως Αρχιεπισκοπή της Οχρίδας, σημαίνει την αναγνώριση της συνέχειας της ιστορικής εκκλησίας μας από την αρχαία Αρχιεπισκοπή της Οχρίδας».Ο κ. Κοβάτσεφσκι συναντήθηκε στα Σκόπια με τον Προκαθήμενο της Oρθόδοξης Εκκλησίας της χώρας Στέφανο. Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση της κυβέρνησης της Βόρειας Μακεδονίας, στη συνάντηση ο κ. Κοβάτσεφσκι συνεχάρη τον Προκαθήμενο της εκκλησίας της χώρας για τα καλά νέα της απόφασης της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, με την οποία το Φανάρι δέχεται σε ευχαριστιακή κοινωνία την ορθόδοξη εκκλησία της χώρας.

Γεύμα στην Κύπρο Ρώσου Μητροπολίτη με τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο

Ένα γεύμα με ιδιαίτερο νόημα πραγματοποιήθηκε στην Κύπρο, στο πλαίσιο της Ορθόδοξης Προσυνέλευσης του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών. Ο Μητροπολίτη Βολοκολαμσκ Ιλαρίωνας του Πατριαρχείου Μόσχας συναντήθηκε με τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο, με φόντο την απόφαση της Ρωσικής Εκκλησίας να σταματήσει τη μνημόνευση του Αρχιεπισκόπου Κύπρου μετά την αναγνώριση της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας και τις δηλώσεις του αρμοδίου για θέματα εξωτερικής πολιτικής του Πατριαρχείου Μόσχας κ. Ιλαρίωνα για μονομερείς αποφάσεις.
Σύμφωνα με ανακοίνωση που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα του τμήματος εξωτερικών εκκλησιαστικών σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας προσκλήθηκε από τον Προκαθήμενο της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Κύπρου στο γεύμα, κατά τη διάρκεια του οποίου «υπήρξε ανταλλαγή απόψεων επί προοπτικών των διορθοδόξων σχέσεων καθώς και των διμερών επαφών μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών Ρωσίας και Κύπρου, που περιεπλάκησαν μετά την παύση της ευχαριστιακής κοινωνίας με τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο και σειρά ιεραρχών, οι οποίοι το 2020 αναγνώρισαν τη νομιμότητα της σχισματικής κοινωνίας στην Ουκρανία. Ο Αρχιεπίσκοπος υπενθύμισε τις προσπάθειες μεσολαβήσεως, που κατέβαλε νωρίτερα για τη διευθέτηση του ουκρανικού ζητήματος, συμπεριλαμβανομένων και των μεταβάσεων στις κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες προς συζήτηση του εν λόγω προβλήματος».