Καμπανάκι από Μπάιντεν: Τα κρούσματα σε Ευρώπη και ΗΠΑ είναι κάτι που πρέπει να μας ανησυχεί

Τα πρόσφατα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων που έχουν εντοπιστεί στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι κάτι «που πρέπει να μας ανησυχεί» ανέφερε ο Τζο Μπάιντεν την Κυριακή.

Στα πρώτα δημόσια σχόλιά του σχετικά με την ασθένεια, ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών πρόσθεσε: «Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι αν εξαπλωθεί θα έχει συνέπειες».

Ο Μπάιντεν ρωτήθηκε για την ασθένεια, καθώς μιλούσε σε δημοσιογράφους στην αεροπορική βάση Osan στη Νότια Κορέα, όπου επισκέφθηκε στρατεύματα πριν απογειωθεί για την Ιαπωνία για να συνεχίσει το πρώτο του ταξίδι στην Ασία.

«Δεν μου έχουν πει ακόμη ποιο είναι το επίπεδο έκθεσης, αλλά είναι κάτι για το οποίο όλοι θα πρέπει να ανησυχούν», δήλωσε ο Μπάιντεν και πρόσθεσε ότι βρίσκονται σε εξέλιξη εργασίες για να προσδιοριστεί ποιο εμβόλιο θα μπορούσε να είναι αποτελεσματικό.

Ο ΠΟΥ αναμένει αύξηση των κρουσμάτων — Παιδί στην εντατική στη Βρετανία

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αναμένει να εντοπιστούν κι άλλα κρούσματα της ευλογιάς των πιθήκων, καθώς επεκτείνει την επιτήρηση σε χώρες όπου η νόσος αυτή δεν είναι ενδημική.

Ως χθες Σάββατο, είχαν αναφερθεί 92 επιβεβαιωμένα και 28 ύποπτα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων από 12 κράτη μέλη όπου ο ιός δεν είναι ενδημικός, διευκρίνισε η υπηρεσία αυτή του ΟΗΕ, προσθέτοντας ότι θα δώσει περαιτέρω οδηγίες και συστάσεις τις επόμενες ημέρες για τον περιορισμό της εξάπλωσής του.

Μάλιστα, στη Βρετανία ένα παιδί το οποίο βρίσκεται μεταξύ των 20 επιβεβαιωμένων κρουσμάτων ευλογιάς των πιθήκων, νοσηλεύεται σε μονάδα εντατικής θεραπείας νοσοκομείου του Λονδίνου. 

ΕΚΠΑ: Τι γνωρίζουμε έως τώρα για την ευλογιά των πιθήκων

Πριν από δύο εβδομάδες μία επιδημική έξαρση κρουσμάτων ευλογιάς των πιθήκων ανιχνεύτηκε για πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο προκαλώντας ανησυχία στους ειδικούς δημόσιας υγείας.

Η διασπορά των περιστατικών που νοσούν από την ευλογιά των πιθήκων αυξάνεται ανά τον κόσμο, ενώ είναι άγνωστη ακόμα η μεταδοτικότητά του. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητη η ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας, για την λήψη των απαραίτητων μέτρων προφύλαξης, καθώς και του βαθμού μεταδοτικότητας του ιού, τονίζουν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής και της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιάννα Ρέντζιου, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Μαρία Καντζανού, Γιάννης Ντάνασης, Ροδάνθη Ελένη Συρίγου, Πάνος Μαλανδράκης, Δημήτρης Παρασκευής και Θάνος Δημόπουλος (πρύτανης ΕΚΠΑ), συνοψίζοντας τα νεότερα δεδομένα σχετικά με την ευλογιά των πιθήκων όπως δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση Nature.

Επιδημιολογία — Παθογένεια-Κλινική Εικόνα — Διάγνωση-Θεραπεία

Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων ανήκει στο γένος Orthopoxvirus της οικογένειας Poxviridae, στο ίδιο γένος με τον ιό variola, ο οποίος προκαλεί την ευλογιά και έχει εκριζωθεί παγκοσμίως από το 1980. Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1958 σε αποικίες πιθήκων, ενώ εντοπίστηκε για πρώτη φορά στον άνθρωπο το 1970 στο Κονγκό. Έκτοτε, έχουν παρατηρηθεί τοπικές επιδημικές εξάρσεις σε χώρες της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής, με τελευταία και σημαντικότερη την επιδημική έξαρση στην Νιγηρία με περισσότερα από 500 επιβεβαιωμένα και ύποπτα κρούσματα. Στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν εντοπιστεί από το 2018 επτά κρούσματα-σχετιζόμενα με ταξίδι σε ενδημικές χώρες.

Η περίοδος επώασης είναι συνήθως 5-21 ημέρες και ο ιός μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων μέσω του αναπνευστικού συστήματος κατόπιν εισπνοής μεγάλου μεγέθους σταγονιδίων και μέσω επαφής με δερματικές βλάβες πάσχοντος ή μολυσμένα υλικά (πχ κλινοσκεπάσματα ή πετσέτες που έχει χρησιμοποιήσει ασθενής). Η νόσος εκδηλώνεται με πυρετό, κεφαλαλγία, μυαλγίες, λεμφαδενοπάθεια και εξάνθημα, το οποίο συνήθως ξεκινάει από την κεφαλή και επεκτείνεται στον κορμό, ενώ συμπεριλαμβάνει και παλάμες-πέλματα. Το εξάνθημα αρχικά εμφανίζεται με τη μορφή κηλίδων και βλατίδων, οι οποίες εξελίσσονται σε μικρές φυσαλίδες, φλύκταινες και έπειτα σε εφελκίδες που τελικά υποχωρούν. Το εξάνθημα αυτό μερικές φορές συγχέεται με το εξάνθημα της ανεμοβλογιάς.

Η νόσος διαρκεί συνήθως 2-4 εβδομάδες και στην πλειονότητα των περιπτώσεων είναι αυτοπεριοριζόμενη. Η διάγνωση γίνεται με απομόνωση του ιού σε καλλιέργεια, ανίχνευση του DNA του ιού με PCR σε κλινικό δείγμα ή ανίχνευση παρουσίας orthopox-ιού σε ιστούς με ανοσοϊστοχημικές μεθόδους.

Η θεραπεία εστιάζει κυρίως στην βελτίωση των συμπτωμάτων. Όσον αφορά στην αντιϊική θεραπεία, δύο φάρμακα που έχουν εγκριθεί για την θεραπεία της ευλογιάς θεωρούνται αποτελεσματικά και έναντι της ευλογιάς των πιθήκων: το tecovirimat, θεραπεία εκλογής σε συνδυασμό με το brincidofovir σε ασθενείς με σοβαρή νόσο. Η θνητότητα στις χώρες της Αφρικής κυμαίνεται μεταξύ 1-10% για τα στελέχη της Κεντρικής Αφρικής, ενώ για τα στελέχη της Δυτικής Αφρικής που αποτελούν αυτά που έχουν ταυτοποιηθεί στην πρόσφατη έξαρση στην Ευρώπη, η θνητότητα στην Αφρική είναι περίπου 3%. Στις επιδημικές εξάρσεις στο Δυτικό Ημισφαίριο δεν καταγράφηκε κανένας θάνατος.

Γιατί ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων προκαλεί ανησυχία ως παθογόνο για την δημόσια υγεία;

Ένας από τους κυριότερους λόγους ανησυχίας είναι η απότομη άνοδος των κρουσμάτων, καθώς μέχρι το απόγευμα της 21ης Μαΐου 145 περιστατικά (επιβεβαιωμένα και ύποπτα) έχουν καταγραφεί σε 9 ευρωπαϊκές χώρες καθώς και σε Ηνωμένες Πολιτείες, Καναδά, Αυστραλία και Ισραήλ, όπως επισημαίνει ο κ. Moritz Kraemer, PhD, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Επίσης, άλλος λόγος ανησυχίας είναι η δυνατότητα μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο χωρίς ιστορικό ταξιδιού σε ενδημική περιοχή, το οποίο σημαίνει ότι υπάρχει οριζόντια μετάδοση στην κοινότητα.

Το μεγαλύτερο ερώτημα είναι, όπως επισημαίνει και ο Andrea McCollum, επιδημιολόγος στο Τμήμα Poxvirus του CDC, πόσο εύκολα μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Για τον λόγο αυτό, ο κ. Osterholm, διευθυντής του Κέντρου Λοιμωδών Νοσημάτων του Πανεπιστημίου της Μινεσότας, προβλέπει την πιθανότητα δυναμικής μετάδοσης του ιού λόγω της αγνώστου μέχρι ώρας μεταδοτικότητας του. Η αναπληρώτρια διευθύντρια του κέντρου ελέγχου και πρόληψης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής κ. Jennifer McQuinston δήλωσε ότι «δεδομένου των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων στην Πορτογαλία, και των ύποπτων περιστατικών στην Ισπανία, και δεδομένου της ανεύρεσης περιστατικών σε πολλές χώρες του κόσμου, είναι ακόμα άγνωστο πόσο μεγάλη θα είναι η διασπορά του ιού, και λόγω των συχνών μετακινήσεων μεταξύ των χωρών, θα δούμε περιστατικά σε όλο το κόσμο». Τέλος, η κ. Marion Koopmans, DVM, PhD, διευθύντρια τμήματος Erasmus που επικεντρώνεται στην έρευνα σχετικά με ιούς, επισημαίνει ότι η επιδημική έκρηξη αρχίζει να είναι ανησυχητική καθώς τα περιστατικά εντοπίζονται σε διαφορετικές χώρες, ασυνήθιστο για τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων που δεν είναι τόσο μεταδοτικός.

Επτά ερωτοαπαντήσεις για την ευλογιά των πιθήκων

Τι είναι η ευλογιά των πιθήκων;

Η ευλογιά των πιθήκων είναι μια σπάνια ιογενής λοίμωξη που κυρίως εμφανίζεται σε τροπικές περιοχές της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής.

Πως μπορεί να νοσήσει κάποιος από ευλογιά των πιθήκων;

Η ευλογιά των πιθήκων μπορεί να μεταδοθεί μέσω του αναπνευστικού συστήματος κατόπιν εισπνοής μεγάλου μεγέθους σταγονιδίων και μέσω επαφής με δερματικές βλάβες πάσχοντος ή μολυσμένα υλικά (π.χ. κλινοσκεπάσματα ή πετσέτες που έχει χρησιμοποιήσει ασθενής

Μετάδοση καταγράφεται, επίσης, μέσω της επαφής με άγρια ζώα, συνήθως πρωτεύοντα και τρωκτικά, όπως αρουραίοι, ποντίκια και σκίουροι ή ακόμα και με ζώα συντροφιάς που έχουν μολυνθεί από τα προηγούμενα.

Μπορεί σπάνια να μεταδοθεί με την κατανάλωση κρέατος από μολυσμένο ζώο που δεν έχει μαγειρευτεί επαρκώς ή με την επαφή με το δέρμα ή το τρίχωμα μολυσμένου ζώου.

Τι πρέπει να κάνω για να μην νοσήσω;

Απαιτείται η τήρηση των βασικών μέτρων ατομικής υγιεινής.

πλένετε τα χέρια σας με σαπούνι και νερό τακτικά ή χρησιμοποιείτε αλκοολούχο αντισηπτικό

καταναλώνετε κρέας μόνο αν έχει μαγειρευτεί επαρκώς

μην πλησιάζετε άγρια ζώα, συμπεριλαμβανομένων νεκρών ζώων

μην έρχεστε σε στενή επαφή και μην μοιράζεστε ρούχα με άτομα που δεν αισθάνονται καλά και παρουσιάζουν δερματικές βλάβες

Ποια συμπτώματα μπορεί να έχει κάποιος που νοσεί;

Από τη στιγμή που κάποιος μολυνθεί με τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων χρειάζεται να περάσουν 5 έως 21 μέρες για να εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα (συνήθως 6 με 13 ημέρες).

Αυτά μπορεί να είναι:

Πυρετός

Κεφαλαλγία

Μυαλγίες

Οσφυαλγία

Διογκωμένοι λεμφαδένες (χαρακτηριστικό σημείο διαφορικής διάγνωσης από την ευλογιά)

Ρίγος

Καταβολή δυνάμεων

Εξάνθημα (συνήθως παρουσιάζεται 1 με 3 ημέρες μετά την εμφάνιση του πυρετού). Συχνά προηγείται το δερματικού εξανθήματος, εμφάνιση βλαβών σε βλεννογόνους, όπως του στόματος. Το εξάνθημα εντοπίζεται αρχικά στο κεφάλι και στο πρόσωπο και στη συνέχεια επεκτείνεται σε άλλα σημεία του σώματος συμπεριλαμβανομένων των παλαμών και των πελμάτων. Αρχικά εμφανίζεται με τη μορφή κηλίδων και βλατίδων οι οποίες εξελίσσονται σε μικρές φυσαλίδες, φλύκταινες και έπειτα σε εφελκίδες που τελικά υποχωρούν.) Το εξάνθημα αυτό μερικές φορές συγχέεται με το εξάνθημα της ανεμευλογιάς.

Πόσο επικίνδυνο είναι το συγκεκριμένο νόσημα;

Στους περισσότερους ασθενείς τα συμπτώματα υποχωρούν σε 2 με 4 εβδομάδες.

Πότε να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας;

Εάν έχετε ένα εξάνθημα με φυσαλίδες και:

έχετε επιστρέψει από τη Δυτική ή Κεντρική Αφρική τις τελευταίες 3 εβδομάδες

έχετε έρθει σε επαφή με κάποιον που είχε ευλογιά των πιθήκων τις τελευταίες 3 εβδομάδες

έχετε έρθει σε επαφή με κάποιον που είχε δερματικές βλάβες τις τελευταίες 3 εβδομάδες

Ποια είναι η θεραπεία για την ευλογιά των πιθήκων;

Η αντιμετώπιση της νόσου αποσκοπεί στη βελτίωση των συμπτωμάτων. Συνήθως η πορεία είναι ήπια και οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν σε 2 με 4 εβδομάδες.

Συχνά χρειάζεται παραμονή στο νοσοκομείο προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα συμπτώματα αλλά και να αποτραπεί η μετάδοση της νόσου.

Ο ιός της Αφρικής έχει θνητότητα 10%, λέει ο καθηγητής Γαλιατσάτος

Για την έξαρση της ευλογιάς των πιθήκων σε Ευρώπη και Αμερική μίλησε ο πνευμονολόγος και επικεφαλής μονάδας Covid του νοσοκομείου John Hopkins Παναγής Γαλιατσάτος λέγοντας πως οι επιστημονική κοινότητα εξετάζει το ενδεχόμενο μετάλλαξης του ιού.

Όπως είπε στην ΕΡΤ υπάρχουν δύο παραλλαγές του ιού, με αυτή της κεντρικής Αφρικής να είναι πιο σοβαρή και να παρουσιάζει θνησιμότητα στο 10%των κρουσμάτων. Στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ – όπως είπε – εντοπίζεται η παραλλαγή της Ανατολικής Αφρικής, που είναι ηπιότερη.

«Η τόσο γρήγορη διασπορά του συγκεκριμένου ιού στον κόσμο, μας κάνει να πιστεύουμε πως ίσως πρόκειται για μετάλλαξη του ιού της ευλογιάς των πιθήκων», σημείωσε ο Παναγής Γαλιατσάτος, «καθώς φαίνεται να μεταδίδεται μέσω του αναπνευστικού συστήματος κατόπιν εισπνοής μεγάλου μεγέθους σταγονιδίων και όχι μόνο με την επαφή με εξάνθημα πάσχοντος, όπως συμβαίνει στην Αφρική».

Ο καθηγητής εκτίμησε πως δεν υπάρχει φόβος πανδημίας με την ευλογιά των πιθήκων. Όσο για την παραλλαγή της Ανατολικής Αφρικής σημείωσε πως «είναι πιο μεταδοτική αλλά δεν οδηγεί σε σοβαρή νόσο, οπότε δεν υπάρχει και κίνδυνος να δημιουργηθεί συμφόρηση στα νοσοκομεία από τις νοσηλείες».

Το μυστήριο στο οποίο η επιστημονική κοινότητα δεν έχει απαντήσει ακόμη είναι το «πως βγήκε από την Αφρική και μεταδόθηκε στον κόσμο η ευλογιά των πιθήκων».

Επιπλέον σημείωσε, πως τα συμπτώματα της νόσου με τον πυρετό, τις κεφαλαλγίες και τα εξανθήματα είναι πιο εμφανή από αυτά του κορωνοϊού και ο ασθενής οδηγείται σε απομόνωση και στην άμεση αντιμετώπισή τους, περιορίζοντας έτσι την μετάδοση

«Είναι μικρόβιο γνωστό εδώ και 70 χρόνια στην ιατρική κοινότητα” επισημαίνει, όσο για τη μετάδοσή της συγκεκριμένης ιογενούς λοίμωξης, σημειώνει πως “γίνεται με την επαφή με δερματικές βλάβες πάσχοντος (εξάνθημα)».

«Εξετάζουμε τώρα εάν υπάρχει μια μετάλλαξη του ιού της ευλογιάς των πιθήκων που μπορεί να κολλήσει με την αναπνοή. Αναρωτιόμαστε, γιατί δεν εξηγείται πως έχουμε τόσα κρούσματα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα σε Ευρώπη και ΗΠΑ» κατέληξε.